Wapń zjonizowany
Charakterystyka badania
Około połowa (46%) wapnia całkowitego w organizmie to wapń zjonizowany (tzw. wolny), będący aktywną metabolicznie formą wapnia. Wapń jest niezbędny w procesach krzepnięcia krwi, skurczu mięśni, pracy mięśnia sercowego i gruczołów dokrewnych, a także należy do grupy tzw. drugich przekaźników wewnątrzkomórkowych. Zmiany w poziomie wapnia zjonizowanego w krwi mogą powodować zmiany rytmu pracy serca, kurcze mięśni (tężyczkę) i zaburzenia świadomości o różnym nasileniu. Synteza i uwalnianie parathormonu (PTH) z przytarczyc jest procesem regulowanym między innymi przez stężenie wapnia zjonizowanego. Najlepszym sposobem oceny rzeczywistego stężenia wapnia u chorych z zaburzeniami równowagi kwasowo- zasadowej jest bezpośrednie oznaczenie stężenia wapnia zjonizowanego.
Wskazania
Badanie przydatne w diagnostyce zaburzeń homeostazy wapnia w chorobach układu kostnego, nerek, serca i układu pokarmowego.
Jak się przygotować?
Podstawowe badanie krwi wykonuje się rano i na czczo. Wcześniejsze zjedzenie posiłku mogłoby wpłynąć na wynik badania.
Przebieg badania
Badanie jest proste i szybkie. Krew pobierana jest najczęściej z żyły w zgięciu łokciowym, rzadziej na grzbiecie dłoni lub stopy.
Na rękę zakładana jest opaska (staza). Ucisk ma spowodować napełnienie żył, co ułatwi pobranie krwi. Pielęgniarka może również, poprosić badanego o kilkukrotne zaciśnięcie ręki w pięść i jej rozluźnienie.
Miejsce wkłucia przed pobraniem zostanie zdezynfekowane. Krew pobiera się do sterylnej probówki systemu zamkniętego, próżniowego (zapewnia bezpieczeństwo pacjentowi i osobie pobierającej krew). Najczęściej pobiera się około 2-3 ml krwi, co jest wartością w żaden sposób niezagrażającą zdrowiu człowieka.
Po wyjęciu igły miejsce nakłucia należy ucisnąć gazikiem, aby zatamować krwawienie, po czym zostanie ono zabezpieczone plastrem z opatrunkiem. Nie zaleca się zginania ręki, gdyż może to spowodować powstanie krwiaka w okolicy nakłucia!
Interpretacja wyniku
1,15-1,30 mmol/l
Ciekawostka
Spadek pH krwi o 0,1 powoduje podwyższenie stężenia wapnia zjonizowanego o 0,05 mmol/l, natomiast wzrost pH obniża jego stężenie.
PAMIĘTAJ JEDNAK DROGI PACJENCIE: TWÓJ WYNIK POWINIEN ZAWSZE ZINTERPRETOWAĆ LEKARZ. POZIOM WAPNIA ZJONIZOWANEGO ZAZWYCZAJ STANOWI JEDEN Z WIELU ELEMENTÓW BADAŃ
Chlor (Cl, chlorki)
Charakterystyka badania
Zawartość chloru w organizmie zależy od jego podaży z pożywieniem oraz utraty z moczem, wydzielinami czy wydalinami przewodu pokarmowego. Najczęściej zmiany stężenia chloru przebiegają podobnie ze zmianami sodu. Spadkowi lub wzrostowi sodu we krwi towarzyszą takie same zmiany stężenia jonu chlorkowego. Poziom chlorków we krwi ma istotne znaczenie dla utrzymania prawidłowej równowagi wodno-elektrolitowej w organizmie, co z kolei ma wpływ na pobudliwość nerwowo-mięśniową oraz na wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu, w tym hipochloremia (spadek poziomu jonów chlorkowych) i hiperchloremia (wzrost poziomu jonów chlorkowych), prowadzą przede wszystkim do objawów ze strony układu nerwowo-mięśniowego, takich jak osłabienie siły mięśniowej lub bolesne skurcze mięśni, zawroty głowy, omdlenia, uczucie osłabienia. Mogą się także pojawić nudności i wymioty. Dlatego tak ważne jest utrzymanie równowagi wodnej i elektrolitowej organizmu.
Wskazania
Prawie nigdy nie zleca się samego badania chlorku we krwi. Najczęściej oznaczenie chlorku wchodzi w skład panelu elektrolitów. Badanie zleca się także u pacjentów z przedłużającymi się wymiotami i/lub biegunką, osłabieniem i zmęczeniem. Niektóre z tych badań mogą być powtarzane regularnie u pacjentów, u których choroby lub przyjmowane leki mogą prowadzić do zaburzeń równowagi elektrolitowej.
Jak się przygotować?
Podstawowe badanie krwi wykonuje się rano i na czczo. Wcześniejsze zjedzenie posiłku mogłoby wpłynąć na wynik badania.
Przebieg badania
Badanie jest proste i szybkie. Krew pobierana jest najczęściej z żyły w zgięciu łokciowym, rzadziej na grzbiecie dłoni lub stopy.
Na rękę zakładana jest opaska (staza). Ucisk ma spowodować napełnienie żył, co ułatwi pobranie krwi. Pielęgniarka może również, poprosić badanego o kilkukrotne zaciśnięcie ręki w pięść i jej rozluźnienie.
Miejsce wkłucia przed pobraniem zostanie zdezynfekowane. Krew pobiera się do sterylnej probówki systemu zamkniętego, próżniowego (zapewnia bezpieczeństwo pacjentowi i osobie pobierającej krew). Najczęściej pobiera się około 2-3 ml krwi, co jest wartością w żaden sposób niezagrażającą zdrowiu człowieka.
Po wyjęciu igły miejsce nakłucia należy ucisnąć gazikiem, aby zatamować krwawienie, po czym zostanie ono zabezpieczone plastrem z opatrunkiem. Nie zaleca się zginania ręki, gdyż może to spowodować powstanie krwiaka w okolicy nakłucia!
Interpretacja wyniku
95-105 mmol/l
Ciekawostka
Głównym jego źródłem w pożywieniu jest sól kuchenna. U dorosłego człowieka niedobory chlorku w diecie zdarzają się bardzo rzadko, natomiast mogą się pojawić u niemowląt karmionych bezsolnymi pokarmami.
PAMIĘTAJ JEDNAK DROGI PACJENCIE: TWÓJ WYNIK POWINIEN ZAWSZE ZINTERPRETOWAĆ LEKARZ. POZIOM Cl- ZAZWYCZAJ STANOWI JEDEN Z WIELU ELEMENTÓW BADAŃ
Potas
Charakterystyka badania
Potas jest elektrolitem warunkującym prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Przede wszystkim wpływa na prawidłowe działanie układu krążenia, gdyż normalizuje rytm pracy serca, stabilizuje ciśnienie krwi, a także reguluje pracę układu krwionośnego oraz tempo bicia serca. Potas uczestniczy w skurczu mięśni i przewodnictwie nerwowym, ma wpływ na przemianę materii. Reguluje gospodarkę wodną organizmu, zapobiegając występowaniu obrzęków oraz wpływa na równowagę kwasowo-zasadową organizmu.
Wskazania
Potas we krwi oznaczany jest, gdy występują takie objawy jak: osłabienie czy zaburzenie rytmu serca. Stosowane jest także do oceny zaburzeń równowagi elektrolitowej. Rutynowo badanie poziomu potasu we krwi wykonuje się w celu rozpoznania nadciśnienia tętniczego i u osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze w celu jego monitorowania oraz przyjmujących leki wpływające na jego stężenie. Badanie zlecane jest także w przypadku podejrzenia i monitorowania przebiegu chorób nerek, lub przyjmujących płyny pozajelitowo.
Jak się przygotować?
Podstawowe badanie krwi wykonuje się rano i na czczo. Wcześniejsze zjedzenie posiłku mogłoby wpłynąć na wynik badania.
Przebieg badania
Badanie jest proste i szybkie. Krew pobierana jest najczęściej z żyły w zgięciu łokciowym, rzadziej na grzbiecie dłoni lub stopy.
Na rękę zakładana jest opaska (staza). Ucisk ma spowodować napełnienie żył, co ułatwi pobranie krwi. Pielęgniarka może również, poprosić badanego o kilkukrotne zaciśnięcie ręki w pięść i jej rozluźnienie.
Miejsce wkłucia przed pobraniem zostanie zdezynfekowane. Krew pobiera się do sterylnej probówki systemu zamkniętego, próżniowego (zapewnia bezpieczeństwo pacjentowi i osobie pobierającej krew). Najczęściej pobiera się około 2-3 ml krwi, co jest wartością w żaden sposób niezagrażającą zdrowiu człowieka.
Po wyjęciu igły miejsce nakłucia należy ucisnąć gazikiem, aby zatamować krwawienie, po czym zostanie ono zabezpieczone plastrem z opatrunkiem. Nie zaleca się zginania ręki, gdyż może to spowodować powstanie krwiaka w okolicy nakłucia!
Interpretacja wyniku
3,5-5,0 mmol/l (mEq/l)
Ciekawostka
Organizm potrzebuje regularnego dostarczania potasu z pożywieniem. Jego niedobór zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, co jest niezwykle niebezpieczne w okresie ciąży dla rozwijającego się płodu.
PAMIĘTAJ JEDNAK DROGI PACJENCIE: TWÓJ WYNIK POWINIEN ZAWSZE ZINTERPRETOWAĆ LEKARZ. POZIOM POTASU ZAZWYCZAJ STANOWI JEDEN Z WIELU ELEMENTÓW BADAŃ
Sód
Charakterystyka badania
Sód jest dominującym kationem płynu pozakomórkowego. Utrzymanie stałej jego ilości w osoczu krwi to wynik hormonalnej regulacji nerkowego wydalania sodu i wody. Badanie stężenia sodu we krwi należy do podstawowych badań laboratoryjnych. Stosowane jest do oceny skuteczności leczenia nadciśnienia tętniczego, niewydolności serca, chorób wątroby czy nerek, a także w celu określenia, czy przyczyną nieprawidłowego jego stężenia we krwi jest nadmierny dowóz lub też utrata zbyt dużej jego ilości. Pozwala ono wtedy na zdiagnozowanie przyczyn choroby i ustalenie odpowiedniego leczenia.
Wskazania
Badanie poziomu sodu we krwi powinno być wykonywane rutynowo, co jakiś czas. Pozwoli to na szybkie zdiagnozowanie chorób, np. nadciśnienia tętniczego.
Jak się przygotować?
Podstawowe badanie krwi wykonuje się rano i na czczo. Wcześniejsze zjedzenie posiłku mogłoby wpłynąć na wynik badania.
Przebieg badania
Badanie jest proste i szybkie. Krew pobierana jest najczęściej z żyły w zgięciu łokciowym, rzadziej na grzbiecie dłoni lub stopy.
Na rękę zakładana jest opaska (staza). Ucisk ma spowodować napełnienie żył, co ułatwi pobranie krwi. Pielęgniarka może również, poprosić badanego o kilkukrotne zaciśnięcie ręki w pięść i jej rozluźnienie.
Miejsce wkłucia przed pobraniem zostanie zdezynfekowane. Krew pobiera się do sterylnej probówki systemu zamkniętego, próżniowego (zapewnia bezpieczeństwo pacjentowi i osobie pobierającej krew). Najczęściej pobiera się około 2-3 ml krwi, co jest wartością w żaden sposób niezagrażającą zdrowiu człowieka.
Po wyjęciu igły miejsce nakłucia należy ucisnąć gazikiem, aby zatamować krwawienie, po czym zostanie ono zabezpieczone plastrem z opatrunkiem. Nie zaleca się zginania ręki, gdyż może to spowodować powstanie krwiaka w okolicy nakłucia!
Interpretacja wyniku
Prawidłowe stężenie sodu mieści się w granicach 135 - 145 mmol/l.
Ciekawostka
W dzisiejszych czasach ludzie na całym świecie spożywają bardzo duże ilości tego pierwiastka w pożywieniu, często nie zdając sobie z tego sprawy. Dzienne spożycie sodu powinno wynosić 1500 mg. W rzeczywistości spożycie jest 3 - 4 razy większe.
PAMIĘTAJ JEDNAK DROGI PACJENCIE: TWÓJ WYNIK POWINIEN ZAWSZE ZINTERPRETOWAĆ LEKARZ. POZIOM SODU ZAZWYCZAJ STANOWI JEDEN Z WIELU ELEMENTÓW BADAŃ
Mocznik
Charakterystyka badania
Związek ten jest końcowym produktem rozkładu białek i wytwarzany jest głównie w wątrobie. Stężenie mocznika w surowicy zależy od wielu czynników, takich jak wydalanie i reasorbcja nerkowa, rozpad własnych (endogennych) białek organizmu i wątrobowa synteza białek oraz podaż białka w diecie (dieta wysoko lub nisko białkowa). U dzieci, ze względu na przeważające procesy anaboliczne, stężenie mocznika jest niższe niż u dorosłych. Do oceny funkcji nerek znalazł jednak zastosowanie współczynnik związany z ilością mocznika i kreatyniny. Dokładniej jest to stosunek stężenia mocznika do kreatyniny w surowicy krwi. Prawidłowa wartość tego współczynnika to 12 -20.
Wskazania
Oznaczenie stężenia mocznika w surowicy krwi, przydatne jest w diagnostyce funkcji nerek i chorób metabolicznych.
Jak się przygotować?
Podstawowe badanie krwi wykonuje się rano i na czczo. Wcześniejsze zjedzenie posiłku mogłoby wpłynąć na wynik badania.
Przebieg badania
Badanie jest proste i szybkie. Krew pobierana jest najczęściej z żyły w zgięciu łokciowym, rzadziej na grzbiecie dłoni lub stopy.
Na rękę zakładana jest opaska (staza). Ucisk ma spowodować napełnienie żył, co ułatwi pobranie krwi. Pielęgniarka może również, poprosić badanego o kilkukrotne zaciśnięcie ręki w pięść i jej rozluźnienie.
Miejsce wkłucia przed pobraniem zostanie zdezynfekowane. Krew pobiera się do sterylnej probówki systemu zamkniętego, próżniowego (zapewnia bezpieczeństwo pacjentowi i osobie pobierającej krew). Najczęściej pobiera się około 2-3 ml krwi, co jest wartością w żaden sposób niezagrażającą zdrowiu człowieka.
Po wyjęciu igły miejsce nakłucia należy ucisnąć gazikiem, aby zatamować krwawienie, po czym zostanie ono zabezpieczone plastrem z opatrunkiem. Nie zaleca się zginania ręki, gdyż może to spowodować powstanie krwiaka w okolicy nakłucia!
Interpretacja wyniku
Norma dla mocznika: 2,5-6,4 mmol/l (15-39 mg/dl)
Normy badań są podawane w celach orientacyjnych, a nie konsultacyjnych. Laboratoria indywidualnie ustalają granice norm i dlatego parametry mogą nieznacznie się różnić. Przy oznaczaniu mocznika należy oznaczyć także kreatyninę, oraz wykonać USG nerek. Sumując te wszystkie wyniki można dopiero ustalić przyczynę nieprawidłowych wyników.
Ciekawostka
U osób starszych stężenie mocznika we krwi jest większe.
PAMIĘTAJ JEDNAK DROGI PACJENCIE: TWÓJ WYNIK POWINIEN ZAWSZE ZINTERPRETOWAĆ LEKARZ. POZIOM MOCZNIKA ZAZWYCZAJ STANOWI JEDEN Z WIELU ELEMENTÓW BADAŃ
Strona 3 z 5
